بعد از مشاهده و بکارگیری الگوهای نموداری مختلف، توجه شما به سوی ”حجم معامله “ جلب می شود. بطور خلاصه،حجم عبارت است از تعداد معاملات خرید و فروش که در یک بازه زمانی (مثلا یک روز کاری) انجام میشود.

بدلیل اینکه حتی الگوھای معتبر و قابل اطمینان، ممکن است گاھی درست از آب در نیایند، حجم معاملات می تواند بعنوان ابزار دیگری برای تشخیص آنچه در بازار اتفاق می افتد، و بویژه آنچه در الگوھا اتفاق می افتد، بکار رود. (یعنی از ابزار حجم معاملات برای تصدیق و یا مردود دانستن الگوھای نموداری مختلف استفاده کنیم).

اعتقاد بر این است که حجم می بایست در جھت قیمت افزایش پیدا کند. اگر روند غالب قیمت به طرف بالاست، حجم می بایست در روزھای مثبت سنگین تر(بیشتر) و در روزھای منفی سبکتر (کمتر) باشد. این قضیه از نگاه عقل و منطق نیز درست بنظر میرسد چون در روند صعودی، تعداد خریداران می بایست بیشتر از تعداد فروشندگان باشد و در روند نزولی قیمت، تعداد فروشندگان بیشتر از تعداد خریداران است. اگر زمانی حجم معاملات شروع به کم شدن کند، این میتواند اخطاری باشد مبنی بر اینکه روند، قوت و رمق خود را از دست می دھد و ممکن است بزودی تثبیت قیمت (ایست روند - Consolidation) یا شاید یک الگوی برگشت قیمت (Reversal Pattern) اتفاق بیافتد.

اگر در نمودار قیمت سھمی تابحال روند صعودی قیمت را داشته اید و حالا شاھد حجم معاملات بیشتری روی افت ھای موضعی قیمت (حفره - Dip) هستید (در مقایسه با حجم معاملات روی قطعات افزایش قیمت - Rally) می توان این موضوع را زنگ خطری مبنی بر کمرنگ شدن قدرت خریداران و قویتر شدن جناج فروشندگان دانست.

{توضیح: معمولا به افت های موضعی قیمت dip گفته می شود که معمولا در یک روند صعودی اتفاق می افتد.}

به قطعات با شیب مثبت رو به بالا رالی (Rally) گفته میشود. رالی ها معمولا پس از حفره (Dip) ها اتفاق می افتند. رالی ها در روند نزولی کوتاه و در روندهای صعودی بلندترند.

عکس این حالت نیز در روند نزولی قیمت درست است . اگر حجم معاملات روی قطعات نزولی (که در اثر فروش ھای عمده بوجود میایند) شروع به کم شدن کند و معاملات بیشتری روی رالی ھا اتفاق بیافتد، نشانگر اینست که روند قیمت مورد تردید واقع شده و خریداران شروع به مطرح کردن نقش خود کرده اند. حالتی که حجم معاملات در جهت عکس قیمت حرکت می کند، واگرایی (Divergence) نامیده می شود.

این موضوع یکی از دلایلی است که حجم در زمان تردید و بی تصمیمی بازار تمایل به کم شدن دارد. در مدت حرکت بی جھت (حرکات فرعی - Sideway)، اغلب معامله گران از خرید و فروش خودداری می کنند و ترجیح می دهند منتظر بمانند تا در صورت تشخیص یک روند نزولی برای آینده سھم ھر چه زودتر با فروش آن سھم، از آن موقعیت فرار کنند.

به غیر از این موضوع که در مواقع بی تصمیمی بازار، معمولا حجم معاملات کم می شود، بررسی حجم معاملات در دوران بی تصمیمی می تواند نشانه ھایی از روند آتی قیمت به ما بدھد؛ به این صورت که با مقایسه قدرت خریداران و فروشندگان (در ھمان حرکتھای بی جھت) یتوان غلبه یک گروه بر دیگری را حدس زد. مشاھده اینکه آیا در روزھای مثبت حجم سنگین تری وجود دارد یا در روزھای منفی، می تواند برای موضع گیری در دوره حرکت بی جھت ( و یا حتی شکل گیری الگوی آینده ) مناسب باشد.

ایده این است که اگر حجم معاملات بیشتری در روزھای مثبت وجود داشته باشد (نسبت به روزھای منفی)، احتمالا خریداران جدی تر ھستند وضعیت محتمل برای آینده بازار یک صعود به سمت بالا است. عکس این موضوع نیز درست است : اگر حجم در روزھای منفی سنگین تر است، بازار با احتمال بیشتری به سمت پایین سقوط میکند.

لازم به ذکر است علی رغم اینکه الگوھای نمودار قیمت، حجم معاملات و کلا آنالیز تکنیکال، دارای قابلیتھای پیش بینی ھستند، اما ھیچکدام مصون از خطا نیستند . استفاده ھمزمان از این روشھا می تواند کاملا به سرمایه گذاری و خرید و فروشھای شما کمک کند، اما در عین حال باید به مسائل مھم دیگری ھمچون جھت گیری و قضاوت بازار و .... نیز توجه کافی داشت.